• Aspekt logopedyczny przerośniętego migdałka gardłowego u dziecka

           

          Przerost  migdałka  gardłowego, tzw.  trzeciego  migdałka  występuje  u dzieci  w  wieku  1-3  lat  oraz  8-9 lat i obejmuje około 30%  tej  populacji. Jednym ze skutków rozrostu migdałka gardłowego może być zakłócenie rozwoju mowy dziecka.  Konsekwencją  przerostu  migdałka  gardłowego  jest obturacja, czyli „zatkanie” nosa, a  więc  oddychanie  przez  otwarte  usta.  Następstwem oddychania przez usta w czasie snu jest chrapanie i często towarzyszące mu występowanie bezdechów nocnych, co może być zagrożeniem dla życia dziecka. Dziecko nie wypoczywa w nocy, a to jest przyczyną przewlekłego niedotlenienia i zmęczenia. Dziecko ma podkrążone oczy, robi wrażenie niewyspanego, „nieprzytomnego”, ma problemy z koncentracją, często jest niespokojne.   Prowadzi to  do wystąpienia  różnorodnych  dolegliwości,  które  są wskazaniem do wykonania zabiegu jego usunięcia, zwanego adenotomią.

          Przerost migdałka gardłowego a mowa dziecka – konsekwencje:

          a)  Wadliwa wymowa – ciągłe  oddychanie  przez  rozchylone  usta prowadzi  w  konsekwencji  do osłabienia  mięśni  żuchwy  i  mięśni języka odpowiedzialnych za utrzymywanie  go  w  jamie  ustnej czego  następstwem  jest  zaburzenie  mowy  w  postaci  seplenienia międzyzębowego.

           b) Mowa  bełkotliwa  – mowa dziecka z rozrosłym  migdałkiem gardłowym staje się słabo zrozumiała,  rodzice często opisują ten rodzaj zaburzeń „mówi, jakby miało kluski w buzi”.

          c)  Charakterystyczny wyraz twarzy, zwany w medycynie „twarzą adenoidalną” – dziecko ma „gapowaty”  wyraz  twarzy, nie  mogąc oddychać przez nos, otwiera buzię i oddycha przez otwarte usta, co nadaje mu specyficzny wyraz twarzy. 

          d)  Zmiany  w  kościach  twarzy  – bezustannie  otwarte  usta  mogą prowadzić  do  mocnego wystawania  kości  policzkowych, nadmiernego  rozrostu  żuchwy  oraz  wygładzenia  fałdów nosowo-gardłowych. Bardzo często tworzy się wąskie, wysoko wysklepione podniebienie, tak zwane „gotyckie podniebienie”.

          e)  Klatka piersiowa „typu migdałkowego” – płaska i mało rozwinięta.

          f)  Wady  zgryzu  –  jeśli proces oddychania przez otwartą buzię trwa długo i usta są cały czas „uchylone” może dojść do wytworzenia nieprawidłowego  zgryzu. Brak zwarcia  zębów  górnych  i  dolnych prowadzi do powstania zgryzu otwartego.

          g)  Mowa nosowa – nadmierne rozmiary migdałka powodują utrudniony przepływ  powietrza  przez  jamę  nosową,  co  może  być  przyczyną nosowania  zamkniętego,  czyli  braku  lub  osłabienia rezonansu nosowego głosek nosowych.

          h)  Niedosłuch –  przerost migdała bardzo często powoduje zapalenie ucha środkowego. Powiększony adenoid uciska na znajdującą się w pobliżu ujścia trąbkę słuchową. Jej zamknięcie powoduje blokadę naturalnej drogi upowietrznienia jam bębenkowych oraz ewakuacji powstającej  tam  wydzieliny.  Zaburzenia  te  objawiają  się nawracającymi wyciekowymi zapaleniami uszu, przewlekłym zaleganiem płynu w jamach bębenkowych oraz wynikającym z tego niedosłuchem przewodzeniowym. Następstwem  niedosłuchu przewodzeniowego jest  nieprawidłowa  realizacja  głosek  o  niskiej częstotliwości np. (t, d, n). 

           i) Zmiany w zachowaniu – dzieci z  przerośniętnym  migdałkiem gardłowym  bardzo często stają się nagle marudne, senne, zmęczone i apatyczne, zaczynają się skarżyć na bóle głowy oraz tracą apetyt. Przerost  migdałka  gardłowego  może  mieć  wpływ  na  rozwój psychofizyczny dziecka, np. zaburzenia koncentracji.

          Wnioski:

          1.  Jeśli migdałek gardłowy jest duży u dziecka 2-, 3-letniego i powoduje występowanie jednego lub kilku z opisanych objawów, to należy wykonać adenotomię.

          2.  Wystąpienie  samego  tylko  niedosłuchu  jest  bezwzględnym wskazaniem do usunięcia migdałka  gardłowego  – przywrócenie prawidłowego  słuchu po zbyt późno wykonanej adenotomii trwa długo, wymaga cierpliwości ze strony dziecka  oraz rodziców i nie zawsze kończy się pełnym sukcesem.

          3.  Odwlekanie  w  czasie  zabiegu  usunięcia  migdałka  gardłowego powoduje dodatkowe dolegliwości i może skutkować rozszerzeniem zabiegu  adenotomii,  np.  o  usunięcie  lub  tzw.  podcięcie,  czyli zmniejszenie masy migdałków podniebiennych.

          4.  Powstanie  perforacji  błony  bębenkowej  w  następstwie nawracających  zapaleń  ucha środkowego  skutkuje  upośledzeniem jakości życia, a w przyszłości np. ograniczeniem w wyborze zawodu i możliwości uprawiania różnych sportów.

          5.  Niedosłuch  przewodzeniowy  może  pozostać  jako  następstwo powstałych  zrostów unieruchamiających  błonę  bębenkową,  jeśli proces jej nieprawidłowego położenia trwa długo.

          6.  Zabieg  usunięcia  migdałka  gardłowego  należy  wykonać  w odpowiednim czasie, ponieważ czasami nie udaje się bardzo dużej masy  migdałka  usunąć  w  całości,  co  może  spowodować  jego odrośnięcie i konieczność wykonania powtórnej adenotomii.

          7.  Dziecko powinno pozostawać pod opieką logopedy przez cały czas, ponieważ nie wszystkie dolegliwości i zaburzenia mowy ustępują wraz  z  usunięciem  migdałka.  Jest  to  dopiero  początek  drogi  do osiągnięcia sukcesu w terapii logopedycznej.

          Na szczęście zabieg nie jest skomplikowany. Co prawda, wymaga znieczulenia ogólnego, ale płytkiego (do 20 minut), i już następnego dnia  dziecko  może wrócić do domu.

          Źródło: mgr Aneta Muszyńska

          poradnia.dabrowa.pl